Một bước ngoặt lớn có thể làm thay đổi cục diện ngành sản xuất chip toàn cầu: Tập đoàn SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation) của Trung Quốc được cho là đã sản xuất thành công chip 5nm mà không cần dùng công nghệ quang khắc EUV (Extreme Ultraviolet Lithography) — loại máy móc hiện đại mà trước giờ cả thế giới đều xem là không thể thiếu để làm chip ở kích thước nhỏ như vậy.
Thay vào đó, SMIC sử dụng công nghệ cũ hơn: quang khắc DUV (Deep Ultraviolet) kết hợp với quy trình cực kỳ phức tạp có tên SAQP (Self-Aligned Quadruple Patterning) – tạm hiểu là khắc chồng nhiều lớp để tạo chi tiết cực nhỏ. Đây là một cách tiếp cận “thô”, mất nhiều thời gian và tốn kém, nhưng vẫn hiệu quả. Theo nhà phân tích William Huo, con chip 5nm này đã có mặt trong các thiết bị như Huawei Mate 60, vốn nổi bật khi hỗ trợ gọi vệ tinh trước cả iPhone 15.
Trước đây, các chuyên gia cho rằng Trung Quốc sẽ bị “chặn đứng” ở công nghệ chip 7nm vì bị Mỹ và đồng minh cấm xuất khẩu thiết bị EUV – vốn chỉ do một công ty Hà Lan (ASML) sản xuất. Nhưng SMIC đã chứng minh điều ngược lại: dù không có EUV, họ vẫn tiến lên được bằng cách tận dụng triệt để công nghệ hiện có.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đang phát triển nhanh trong mảng thiết bị chế tạo chip. Huo cho biết các công ty như AMEC (chuyên về khắc chip) và NAURA (rửa tấm wafer) giờ đã có thể sánh ngang với các đối thủ lâu đời như Lam Research (Mỹ) hay TEL (Nhật). Trước đây, các công ty này bị xem là “đi sau”, giờ thì họ là một phần của chuỗi cung ứng bán dẫn độc lập do Trung Quốc tự xây dựng.
Huo nhấn mạnh: “Đây không còn là sao chép nữa – Trung Quốc đang tự phát triển công nghệ của mình.”
Khả năng của SMIC không chỉ dừng ở chip điện thoại. Huawei vừa ra mắt bộ xử lý AI Ascend 920, được cho là sản xuất bằng quy trình tương đương 6nm của SMIC. Chip này đạt hiệu năng 900 TFLOPS, cao hơn 30–40% so với thế hệ trước (Ascend 910C), và có băng thông bộ nhớ lên đến 4 TB/s – rất mạnh trong các ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Một điều trớ trêu là các lệnh cấm của Mỹ – cụ thể là việc hạn chế Nvidia bán chip AI H20 cho Trung Quốc – lại khiến Huawei được hưởng lợi. Khi không thể mua Nvidia, các công ty Trung Quốc chuyển sang dùng chip Huawei, vốn không bị rào cản xuất khẩu.
Mỗi con chip mà SMIC xuất xưởng trong bối cảnh bị trừng phạt là một lời khẳng định rằng “Trung Quốc không dừng lại — chỉ là chuyển hướng.” Dù chip 5nm làm bằng DUV của SMIC không mạnh bằng chip 5nm EUV của TSMC hay Samsung, nhưng chúng vẫn đủ dùng cho nhiều tác vụ hiện đại như AI, 5G và các thiết bị điện tử hiệu năng cao.
